Tekst

Książka "Badania wizualne w działaniu", z której pochodzi zadany na najbliższe zajęcia tekst G. Bendiner-Viani "Spacerowanie, emocje i zamieszkiwanie", dostępna jest w Lektorium WHS (sygn. 12986).

Zmiana terminu

Na prośbę grupy kursowej zajęcia zaplanowane na 16 października - Prezentacja efektów spacerów badawczych - przesuwamy na 23 października.

Kolejne zajęcia -  Między poznaniem a działaniem: zastosowania spacerów badawczych - odbędą się zatem 30 października. Do nich obowiązuje literatura z poprzedniego wpisu.

Przypominam, że każda grupa zadaniowa (spacer badawczy) powinna zgłosić mi mailowo z wyprzedzeniem datę, godzinę i przybliżoną trasę spaceru, oraz podać kontakt telefoniczny do jednej osoby.

Kolejne zajęcia (16.10 i 23.10)

16 października - Prezentacje efektów spacerów badawczych

23 października - Między poznaniem a działaniem: zastosowania spacerów badawczych

W ramach przygotowania do zajęć proszę zapoznać się z następującymi materiałami:

Martin Kohler, Big Urban Walks (wideo):
on-line: http://vimeo.com/user5107785/videos (proszę obejrzeć przynajmniej jedną dokumentację)

K. Niziołek, Miejskie „laboratorium” wielokulturowości. Socjologiczno-fotograficzna próba obserwacji relacji międzykulturowych w przestrzeni publicznej Białegostoku, „Pogranicze. Studia społeczne”, t.20, 2012, s. 67-106 [on-line: http://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/handle/11320/341]

G. Bendiner-Viani, Spacerowanie, emocje i zamieszkiwanie. Wycieczki z przewodnikiem po Prospect Heights w Brooklynie, w: M. Frąckowiak, K. Olechnicki, Badania wizualne w działaniu. Antologia tekstów, Warszawa 2011, s. 135-152 (książka dostępna w Lektorium WHS, sygn. 12986)

Spacer badawczy jako narzędzie partycypacji obywatelskiej (konsultacji społecznych):

K. Sztop-Rutkowska, Metody i techniki konsultacji społecznych, w: A. Maszkowska, K. Sztop-Rutkowska (red.), Partycypacja obywatelska - decyzje bliższe ludziom, Białystok 2013, s. 105-116 [on-line: http://www.soclab.org.pl/wp-content/uploads/2014/01/Partycypacja-obywatelska-decyzje-bli%C5%BCsze-ludziom.pdf]

Spacery badawcze, on-line: http://partycypacjaobywatelska.pl/technika/spacery-badawcze/

Szwecja, Konsultacje zabudowy przy ulicy Hornsbruksgatan - Sztokholm, on-line: http://www.dobrepraktyki.decydujmyrazem.pl/x/928597

Więcej światła! Raport, Warszawa 2010, on-line: http://konsultacje.um.warszawa.pl/sites/konsultacje.um.warszawa.pl/files/RAPORT_WIECEJ_SWIATLA_websize.pdf.pdf

* Więcej na temat różnych technik partycypacji obywatelskiej: http://partycypacjaobywatelska.pl/techniki/ (dla zainteresowanych)

Spacer badawczy jako metoda poznawania przestrzeni miejskiej (02.10)

słowa klucze
fenomenologia, obserwacja, dokumentacja, notatki terenowe, opis gęsty

podstawowe zasady

1. Przemierzamy miasto „wzdłuż i wszerz”, zaczynamy i kończymy na przedmieściach.
2. Poruszamy się w przybliżeniu po linii prostej, np. z zachodu na wschód lub z północy na południe.
3. Spacer trwa min. 4,5 godziny.
4. Grupa sama ustala własne reguły, tj. sposoby dokumentacji, np. zatrzymujecie się co 5 min. i jedna osoba wykonuje zdjęcia obracając się wokół własnej osi zgodnie z ruchem wskazówek zegara, albo jedna osoba fotografuje tylko ludzi, inna – tylko architekturę.
5. Można stosować różne, mniej lub bardziej konwencjonalne, techniki dokumentacji, takie jak: fotografia, wideo, rejestracja dźwięku, zbieranie po drodze drobnych przedmiotów czy wykonywanie rysunków.
6. W trakcie spaceru każdy z uczestników realizuje inne zadanie. Jeden z uczestników wchodzi w rolę Przewodnika, który monitoruje przemierzaną trasę i zaznacza ją na mapie.
7. Każdej części miasta, która znajduje się na trasie poświęcamy tyle samo uwagi (nie skupiamy się na atrakcjach turystycznych czy obszarach zaniedbanych).

instrukcja

Przed spacerem należy:

1. Zaopatrzyć się w mapę miasta, zaplanować trasę spaceru, zaznaczyć ją na mapie (można skorzystać z mapy google, a nawet z gps-u),
2. Podzielić się zadaniami w grupie (m.in. wyznaczyć Przewodnika),
3. Przygotować się do spaceru (np. naładować baterie w aparacie fotograficznym).

W czasie spaceru należy:

1. Skupić się na własnym doświadczeniu poszczególnych części miasta,
2. Obserwować i dokumentować obserwacje zgodnie z przyjętym podziałem zadań,
3. Starać się przełamać potoczne wzorce percepcji i poruszania się po mieście.

Nie należy natomiast: rozmawiać ze sobą na tematy nie związane ze spacerem, skupiać się na monitorowaniu trasy (za wyjątkiem Przewodnika), robić notatek!

W trakcie spaceru można zrobić przerwę, jednak nie powinna być ona dłuższa niż 30 min. Przerwa nie wlicza się do czasu trwania spaceru.

Po spacerze należy:

1. Spisać swoje obserwacje w formie notatek terenowych, stosując się do zaleceń gęstego opisu,
2. Uporządkować zgromadzony materiał empiryczny (fotografie, notatki i in.),
3. Przygotować prezentację efektów spaceru (np. kolaż, fotoesej, multimedia). Czas trwania prezentacji: 20-30 min.

Prezentacja powinna zawierać: mapę ukazującą trasę spaceru, opis zasad przyjętych przez grupę, zebrany materiał empiryczny (wybór) oraz komentarz oparty na notatkach terenowych. Wraz z prezentacją należy przedłożyć Kartę spaceru (poniżej). Całość zgromadzonego materiału składamy do Archiwum spacerów badawczych.

dla chętnych
Osoby zainteresowane mogą dodatkowo (innego dnia!) przeprowadzić analogiczne ćwiczenie oparte na założeniach psychogeografii i technice dryfowania (wywodzących się z sytuacjonizmu), i włączyć do prezentacji efekty zgromadzonych w ten sposób obserwacji.

KARTA SPACERU
Każda grupa przygotowuje kartę spaceru, którą przedkłada wraz z prezentacją. Karta powinna zawierać następujące informacje.
Uczestnicy (imię i nazwisko):
Trasa (wymieńcie ulice):
Zasady grupowe (krótko opiszcie):
Podział zadań (kto co robił):
Zgromadzony materiał empiryczny (wyszczególnijcie, np. 100 fotografii na płycie CD):
Załączniki (np. 1 płyta CD):
Uwagi:
Oświadczenie: Wyrażamy zgodę na niekomercyjne wykorzystywanie zgromadzonego przez nas materiału, w szczególności w celach edukacyjnych, społecznych, naukowych i artystycznych, na czas nieoznaczony.
Podpisy (własnoręczne):

terminy
spacer: między 2 a 12 października
konsultacje: 8 i 15 października, godz. 13.00-14.30
prezentacje: 16 października

Podejście rozumiejące w badaniach społecznych - powtórzenie (02.10)

• Czym różnią się paradygmaty: pozytywistyczny i naturalistyczny, oraz normatywny (funkcjonalistyczny) i interpretatywny (interakcjonistyczny)?
• Czym jest rozumienie (Verstehen) w socjologii? Co to jest współczynnik humanistyczny?
• Co odróżnia badania jakościowe od ilościowych?

Źródła (02.10)

• P. Sztompka, Socjologia, Kraków 2002 (Max Weber, Florian Znaniecki, s. 52-55);
• K.T. Konecki, P. Chomczyński, Słownik socjologii jakościowej, Warszawa 2012 (Obserwacja, Opis gęsty, Typy paradygmatów w socjologii, Paradygmat interpretatywny, Współczynnik humanistyczny, s. 195-197, 201-206, 208-214, 328-329);
• P. Sztompka, Socjologia wizualna. Fotografia jako metoda badawcza, Warszawa 2005 (Fotografia jako uzupełnienie innych metod w socjologii - Obserwacja, s. 50-58);
• M. Banks, Materiały wizualne w badaniach jakościowych, Warszawa 2009 (Tworzenie obrazów - Dokumentacja, Kręcenie filmów, s. 126-135);
• M. Hammersley, P. Atkinson, Metody badań terenowych, Poznań 2000 (Rejestrowanie i porządkowanie danych - Notatki terenowe, Trwałe rejestrowanie danych, s. 181-195);
• K. Niziołek, Miejskie „laboratorium” wielokulturowości. Socjologiczno-fotograficzna próba obserwacji relacji międzykulturowych w przestrzeni publicznej Białegostoku, „Pogranicze. Studia społeczne”, t.20, 2012 (Fotografia dokumentalna jako metoda badawcza, s. 79-83) [on-line: http://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/handle/11320/341];
• K. Niziołek, Fotografia uczestnicząca. Od jakościowych badań światów społecznych do interwencji socjologicznej, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t.7, nr 1/2011 (Perspektywa fenomenologiczna a badanie światów społecznych, s. 22-24) [on-line: http://www.qualitativesociologyreview.org/PL/Volume15/PSJ_7_1_Niziolek.pdf];
• E. Rewers (red.), Miasto w sztuce - sztuka miasta, Kraków 2010 (Psychogeografia, s. 681);
• R. Osborne, B. Van Loon, Introducing Sociology. A Graphic Guide, Londyn 2009 (rysunki, s. 56, 57);
• Historia fotografii. Geniusz zaklęty w fotografii [serial dokumentalny BBC], odc. 4, Filmy na papierze fotograficznym (fragmenty: Edward Rucha, Joel Meyerowitz).